New Zombies in the Library

Τα Ζόμπι ανοίγουν θέματα.

Η «Περιοδική» εμφάνιση των Ζόμπι

        Σε δύο περιοδικά αναζήτησης, στο “Strange” (τεύχος 136, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2011) και το “Mystery” (τεύχος 69, Μάρτιος 2011) εμφανίστηκαν δύο, λίγο πολύ παρόμοια άρθρα για τα Ζόμπι και μάλιστα με σχετικούς τίτλους: «Τα Ζόμπι επιστρέφουν. Οι νεκροί Περπατούν πάλι» (Strange) και «Η αλήθεια για τα Ζόμπι. Μαγεία, Εμφανίσεις, Βουντού» (Mystery). Όπως καταλαβαίνει κανείς, καθώς και τα δύο έντυπα απευθύνονται στο ίδιο κοινό και αγορά και λίγοι είναι όσοι (όπως εγώ) αγοράζουν και τα δύο, προφανώς οι αρχισυντάκτες τους, ο Παντελής  Γιαννουλάκης και ο Γιώργος Ιωαννίδης, δεν συνεννοήθηκαν. Ένας μεταφυσικός συντονισμός είναι μάλλον υπεύθυνος για την επιλογή του θέματος !!!

        Στα άρθρα τώρα που υπογράφουν οι Γιώργος Στάμκος στο Strange και ο Σπύρος Κατσαντάμης στο Mystery, αν και εικονογραφούνται με ωραίες εικόνες (που εύκολα όμως βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο) η ανάλυση η σχετική με την ζήτηση του κοινού για μια θεματολογία Ζόμπι χρησιμοποιεί κοινότυπες και επιφανειακές αιτιάσεις, όπως π.χ. η εκ του ασφαλούς θέαση του κινδύνου και η ανώδυνη μέθεξη του θεατή ή αναγνώστη.

        Και χωρίς να αρνούμαι όλες αυτές τις ερμηνείες των δύο συγγραφέων εντούτοις κρίνω πως η «Κουλτούρα των Ζόμπι» είναι πολύ πιο πολύπλοκη ενώ σημαντική θέση σε αυτή έχει η ανιδιοτελής και αλτρουϊστική μαχητικότητα των μεμονωμένων ηρώων απέναντι στον περίγυρο τους (που η έλλειψη αξιών) έχει καταντήσει Ζόμπι. Έτσι δεν νοούνται οποιαδήποτε έργα με Ζόμπι χωρίς τον ήρωα, -ες αντίπαλο τους με τον οποίο ταυτιζόμαστε και δεν απολαμβάνουμε τον τρόμο από τον καναπέ μας (όχι όλοι πάντως) αλλά την έξαψη και τα συναισθήματα του ήρωα που συγκρούεται απέλπιδα μαζί τους είτε είναι ο μαύρος πρωταγωνιστής στο “The night of the Living Dead” είτε ο Άγγλος  Son  στο “Shawn of the Dead” είτε τέλος ο ταξιτζής στο δικό μας «Το Κακό». Όλοι τους άμαθοι περί τα πολεμικά υπερασπίζονται τον εαυτό τους αλλά και τους άλλους. Ακόμη και στη “zombedy” (κωμωδία με Ζόμπι) “Fido”  όπου ο ήρωας είναι ένα σκλαβωμένο Ζόμπι αυτός μάχεται από τη μια με την κανιβαλική φύση του και από την άλλη με την απανθρωπιά των δουλοκτητών Ζόμπι. Ο αγώνας του γίνεται δεκτός με συμπάθεια από τον θεατή και ο τελευταίος ταυτίζεται με τον νεκρό στο σώμα όχι όμως και στην ψυχή Fido !!!

        Αδυναμία των άρθρων είναι και η μονομέρεια της ανάπτυξης του θέματος τους, καθώς επικεντρώνονται στην παρουσία των Ζόμπι στον Κινηματογράφο, ενώ δεν γίνεται καν  αναφορά στην παρουσία τους στη Λογοτεχνία, στη Λαογραφία, στη Μουσική και αλλού.

        Αναλυτικά, στο Strange  ο Γιώργος Στάμκος διαπιστώνει πως κάτι στην ατμόσφαιρα της εποχής μας κάνει τα Ζόμπι εξαιρετικά δημοφιλή και επιχειρεί μια ιστορική αναδρομή στην εμφάνισή τους στον Κινηματογράφο όπου «Ο φόβος των κινηματογραφικών τεράτων εξόρκιζε έναν άλλο φόβο, εκείνο της κομμουνιστικής απειλής….το ανίερο οπλοστάσιο των Σοβιετικών». Κατά τον συγγραφέα τα Ζόμπι είναι τα junk mail, οι λογαριασμοί και οι δόσεις των δανείων, τα έντυπα και οι αιτήσεις, η επαναλαμβανόμενη εκτέλεση βαρετών εργασιών (σε αυτό συμφωνώ απολύτως), οι εξαρτήσεις, οι εμμονές, οι τεχνολογικές εξελίξεις, η οικονομική κρίση και, και…. Παραθέτει δε και μια δήλωση του Τζορτζ Ρομέρο: «Οι ιστορίες μου για τα Ζόμπι είναι στην ουσία ιστορίες για τους ανθρώπους και πως αντιδρούν ή αποτυχαίνουν να αντιδράσουν ή αντιδρούν ηλίθια. Αντίθετα προσπαθώ να παραστήσω τα Ζόμπι αξιοσέβαστα και συμπαθητικά, όσο το δυνατόν βέβαια γίνεται».

        Στο  Mystery πάλι ο Σπύρος Κατσαντάμης παραθέτει ένα χρονολόγιο των πραγματικών και των κινηματογραφικών εμφανίσεων των Ζόμπι. Οι τελευταίες αρχίζουν το 1932 με το “White Zombie” που εισάγει στην εικονογραφία τους και τη σχέση τους με τη μαγεία Βουντού και φθάνουν στο 2010 με το εκκεντρικό gay themed “L.A. Zombie”. Και συνεχίζει ερμηνεύοντας τους λόγους για τους οποίους μας αρέσουν τα Ζόμπι:

         Η έκκριση της αδρεναλίνης του καναπέ, της ακίνδυνης συγκίνησης, του βιώματος της αγωνίας εκ του ασφαλούς.

         Η λειτουργικότητα της τερατολογίας που είναι η ασυνείδητη επεξεργασία των συνθηκών διαβίωσης μας ώστε να ανταπεξέλθουμε στη τερατώδη καθημερινότητα.

         Και ακολούθως καταγράφει τους συμβολισμούς των Ζόμπι όπως ο υπέρμετρος καταναλωτισμός, η κτηνώδης πλευρά της κοινωνίας και το ψυχαναλυτικό ένστικτο του θανάτου (η φυσική μας τάση για αποδιοργάνωση και καταστροφή). Και τελειώνει την ανάλυση του με την θετική πλευρά των Ζόμπι: «Ο Θάνατος μπορεί να νικηθεί».

        Βλέπετε λοιπόν πόσες και ακόμη περισσότερες αναλύσεις και δοκίμια μπορεί να προκαλέσει η παρουσία (των μη υπαρκτών;) Ζόμπι στη ζωή μας. Ανοίγουν θέματα, όπως λέει και η διαφήμιση. Τι λέτε;