New Zombies in the Library (2)

«Περηφάνια και Προκατάληψη και Ζόμπι»

(Μυθιστόρημα)

Μόνο με Ζόμπι μπορεί κανείς να το διαβάσει

         Το μυθιστόρημα της Τζέην Ώστιν «Περηφάνια και Προκατάληψη» αν και το έχω από χρόνια στη βιβλιοθήκη μου, ομολογώ πως ποτέ δεν το διάβασα, ούτε καν το ξεφύλλισα, και αυτό το θεωρούσα σημαντική παράλειψη από μέρους μου. Όχι πια, καθώς αφού διάβασα τη διασκευή του έργου με τον τίτλο «Περηφάνια και Προκατάληψη και Ζόμπι» του Γκράχαμ Σμιθ (αππό τις εκδόσεις Πλατύπους Εκδοτική το 2010) δεν μπόρεσα να μην αναλογιστώ ότι χωρίς τα Ζόμπι θα ήταν αφάνταστα ανιαρό και πληκτικό ή έστω όσο ενδιαφέρον είναι ένα ηθογραφικό μυθιστόρημα που απηχεί μια πολύ παλαιότερη εποχή.

        Οι τρεις αδελφές πρωταγωνίστριες του έργου είναι τέλεια εκπαιδευμένες στις «τέχνες του θανάτου» και η ετοιμότητά τους να σκοτώσουν Ζόμπι, τους επιτρέπει να αφοσιωθούν με ζήλο στον σκοπό τους , που είναι ένας καλός γάμος (όπως άλλωστε και στη εποχή μας). Δεν θέλουν όμως να προέλθει αυτός από συνοικέσιο αλλά να είναι καρπός έρωτα. Οι άνθρωποι της εποχής τους βρίσκονται σε πολυετή πόλεμο με τα Ζόμπι, που γνωρίζει εξάρσεις και υφέσεις, και έχουν μάθει να ζουν σε κατάσταση συναγερμού και διαρκούς επιφυλακής. Όμως ο έρωτας, η ζήλεια, η περηφάνια, οι προκαταλήψεις (που σχετίζονται με την κοινωνική τάξη, τον πλούτο ή τη μόρφωση) και κάθε ανθρώπινο συναίσθημα που πηγάζει από τις σχέσεις των δύο φύλων δεν επηρεάζεται σχεδόν καθόλου από τις επιθέσεις των νεκρών.

        Η ασθένεια των Ζόμπι αργεί να καταβάλει τον προσβληθέντα από δάγκωμα και έτσι δίνει στον συγγραφέα την ευκαιρία για μια σειρά δυνατές σελίδες με την νιόπαντρη φίλη των τριών αδελφών που καταρρέει σιγά σιγά. Δυνατές περιγραφές είναι και οι αιματοβαμμένες σκηνές των επιθέσεων των Ζόμπι στην κουζίνα μιας έπαυλης όπου δίνεται ένας χορός και στους επιβάτες μιας άμαξας που διασχίζει την εξοχή. Δυστυχώς, οι σκηνές με Ζόμπι είναι λίγες σε αναλογία με το έργο των 363 σελίδων. Αν δεν υπήρχαν τα Ζόμπι δεν καταλαβαίνω για ποιόν λόγο να διαβάσει κανείς το μυθιστόρημα αυτό σήμερα.

        Εννοείται πως όλα τα έργα, βιβλία, περιοδικά και ταινίες που ανθολογούνται στο ημερολόγιο είναι στη διάθεση κάθε φίλου που θελήσει να δανειστεί. Η Συλλογή είναι μεγάλη και θα την παρουσιάσω σε Φεστιβάλ και εκθέσεις που προγραμματίζω με τους συνεργάτες μου. Μείνετε συντονισμένοι.           

Αφιέρωμα Πρώτο.

Ο Λάβκραφτ ξυπνάει πρώτος τους νεκρούς το 1921.

         Reanimator: Η ονομασία του ιστοτόπου αποτίει φόρο τιμής στη συνεισφορά του εμπνευστή σχεδόν όλων των εκφάνσεων του τρόμου Χάουαρντ Φίλιππς Λάβκραφτ και στην Κουλτούρα των Ζόμπι. Το περιεχόμενο της ιστοσελίδας είναι η (ασυγκρίτως υποδεέστερη) δική μου συνεισφορά.

        Ο Μάκης Πανώριος, μεταφραστής και συγγραφέας της εισαγωγής της συλλογής διηγημάτων του H.P.L. με τον τίτλο «Ο τύμβος» (εκδόσεις Αίολος, 1989), θεωρεί ότι το διήγημα «Χέρμπερτ Γουέστ: Ο Αναβιωτής» που ο Λάβκραφτ έγραψε το 1921, μοιάζει και εν μέρει  είναι μια ακόμη παραλλαγή του φρανκεσταϊνικού θέματος. Και σίγουρα έχει δίκιο ότι ανήκει και σε άλλους χώρους εκτός από την θεματολογία των Ζόμπι αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι στο διήγημα αυτό, όπου οι σκηνές που διαδραματίζονται είναι ιδιαίτερα απωθητικές, ορισμένες και «βλάσφημες», κύρια θέση κατέχουν σώματα νεκρών που κινούνται με τη δύναμη που τους δίνει το διάλυμα που τους χορηγεί ο επιστήμονας Γουέστ  και κυνηγούν για να φάνε τους ζωντανούς. Οπότε ανήκουν και στην κατηγορία των Ζόμπι. Ο Πανώριος γράφει πως «…στον Χέμπερτ Γουέστ ενυπάρχει ο δόκτωρ Φρανκεστάϊν, ο Δόκτωρ Τζέκιλ και Κύριος Χάϊντ του Ρ.Λ. Στίβενσον (1850-1894) και ο δόκτωρ Μορό του Χ.Τ. Ουέλς (1866-1946), η προσωπικότητα όμως, συναρπαστικά σχεδιασμένη με κάτι το τιτανικό και δαιμονικό συνάμα , σίγουρα εκφράζει το σύγχρονο αμοραλισμό μεταδίνοντας στον αναγνώστη το σατανικό μεγαλείο του». Αυτά τα πολύ λίγα για το διήγημα, αφού η ιστοσελίδα ασχολείται κυρίως με την παρουσία των ζόμπι. Περισσότερα στο διαδικτυακό ημερολόγιο μου για τον H.P.L. www.theoutsider.blogspot.com που θα ανεβάσω σύντομα. 

New Zombies in the Library

Τα Ζόμπι ανοίγουν θέματα.

Η «Περιοδική» εμφάνιση των Ζόμπι

        Σε δύο περιοδικά αναζήτησης, στο “Strange” (τεύχος 136, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2011) και το “Mystery” (τεύχος 69, Μάρτιος 2011) εμφανίστηκαν δύο, λίγο πολύ παρόμοια άρθρα για τα Ζόμπι και μάλιστα με σχετικούς τίτλους: «Τα Ζόμπι επιστρέφουν. Οι νεκροί Περπατούν πάλι» (Strange) και «Η αλήθεια για τα Ζόμπι. Μαγεία, Εμφανίσεις, Βουντού» (Mystery). Όπως καταλαβαίνει κανείς, καθώς και τα δύο έντυπα απευθύνονται στο ίδιο κοινό και αγορά και λίγοι είναι όσοι (όπως εγώ) αγοράζουν και τα δύο, προφανώς οι αρχισυντάκτες τους, ο Παντελής  Γιαννουλάκης και ο Γιώργος Ιωαννίδης, δεν συνεννοήθηκαν. Ένας μεταφυσικός συντονισμός είναι μάλλον υπεύθυνος για την επιλογή του θέματος !!!

        Στα άρθρα τώρα που υπογράφουν οι Γιώργος Στάμκος στο Strange και ο Σπύρος Κατσαντάμης στο Mystery, αν και εικονογραφούνται με ωραίες εικόνες (που εύκολα όμως βρίσκει κανείς στο διαδίκτυο) η ανάλυση η σχετική με την ζήτηση του κοινού για μια θεματολογία Ζόμπι χρησιμοποιεί κοινότυπες και επιφανειακές αιτιάσεις, όπως π.χ. η εκ του ασφαλούς θέαση του κινδύνου και η ανώδυνη μέθεξη του θεατή ή αναγνώστη.

        Και χωρίς να αρνούμαι όλες αυτές τις ερμηνείες των δύο συγγραφέων εντούτοις κρίνω πως η «Κουλτούρα των Ζόμπι» είναι πολύ πιο πολύπλοκη ενώ σημαντική θέση σε αυτή έχει η ανιδιοτελής και αλτρουϊστική μαχητικότητα των μεμονωμένων ηρώων απέναντι στον περίγυρο τους (που η έλλειψη αξιών) έχει καταντήσει Ζόμπι. Έτσι δεν νοούνται οποιαδήποτε έργα με Ζόμπι χωρίς τον ήρωα, -ες αντίπαλο τους με τον οποίο ταυτιζόμαστε και δεν απολαμβάνουμε τον τρόμο από τον καναπέ μας (όχι όλοι πάντως) αλλά την έξαψη και τα συναισθήματα του ήρωα που συγκρούεται απέλπιδα μαζί τους είτε είναι ο μαύρος πρωταγωνιστής στο “The night of the Living Dead” είτε ο Άγγλος  Son  στο “Shawn of the Dead” είτε τέλος ο ταξιτζής στο δικό μας «Το Κακό». Όλοι τους άμαθοι περί τα πολεμικά υπερασπίζονται τον εαυτό τους αλλά και τους άλλους. Ακόμη και στη “zombedy” (κωμωδία με Ζόμπι) “Fido”  όπου ο ήρωας είναι ένα σκλαβωμένο Ζόμπι αυτός μάχεται από τη μια με την κανιβαλική φύση του και από την άλλη με την απανθρωπιά των δουλοκτητών Ζόμπι. Ο αγώνας του γίνεται δεκτός με συμπάθεια από τον θεατή και ο τελευταίος ταυτίζεται με τον νεκρό στο σώμα όχι όμως και στην ψυχή Fido !!!

        Αδυναμία των άρθρων είναι και η μονομέρεια της ανάπτυξης του θέματος τους, καθώς επικεντρώνονται στην παρουσία των Ζόμπι στον Κινηματογράφο, ενώ δεν γίνεται καν  αναφορά στην παρουσία τους στη Λογοτεχνία, στη Λαογραφία, στη Μουσική και αλλού.

        Αναλυτικά, στο Strange  ο Γιώργος Στάμκος διαπιστώνει πως κάτι στην ατμόσφαιρα της εποχής μας κάνει τα Ζόμπι εξαιρετικά δημοφιλή και επιχειρεί μια ιστορική αναδρομή στην εμφάνισή τους στον Κινηματογράφο όπου «Ο φόβος των κινηματογραφικών τεράτων εξόρκιζε έναν άλλο φόβο, εκείνο της κομμουνιστικής απειλής….το ανίερο οπλοστάσιο των Σοβιετικών». Κατά τον συγγραφέα τα Ζόμπι είναι τα junk mail, οι λογαριασμοί και οι δόσεις των δανείων, τα έντυπα και οι αιτήσεις, η επαναλαμβανόμενη εκτέλεση βαρετών εργασιών (σε αυτό συμφωνώ απολύτως), οι εξαρτήσεις, οι εμμονές, οι τεχνολογικές εξελίξεις, η οικονομική κρίση και, και…. Παραθέτει δε και μια δήλωση του Τζορτζ Ρομέρο: «Οι ιστορίες μου για τα Ζόμπι είναι στην ουσία ιστορίες για τους ανθρώπους και πως αντιδρούν ή αποτυχαίνουν να αντιδράσουν ή αντιδρούν ηλίθια. Αντίθετα προσπαθώ να παραστήσω τα Ζόμπι αξιοσέβαστα και συμπαθητικά, όσο το δυνατόν βέβαια γίνεται».

        Στο  Mystery πάλι ο Σπύρος Κατσαντάμης παραθέτει ένα χρονολόγιο των πραγματικών και των κινηματογραφικών εμφανίσεων των Ζόμπι. Οι τελευταίες αρχίζουν το 1932 με το “White Zombie” που εισάγει στην εικονογραφία τους και τη σχέση τους με τη μαγεία Βουντού και φθάνουν στο 2010 με το εκκεντρικό gay themed “L.A. Zombie”. Και συνεχίζει ερμηνεύοντας τους λόγους για τους οποίους μας αρέσουν τα Ζόμπι:

         Η έκκριση της αδρεναλίνης του καναπέ, της ακίνδυνης συγκίνησης, του βιώματος της αγωνίας εκ του ασφαλούς.

         Η λειτουργικότητα της τερατολογίας που είναι η ασυνείδητη επεξεργασία των συνθηκών διαβίωσης μας ώστε να ανταπεξέλθουμε στη τερατώδη καθημερινότητα.

         Και ακολούθως καταγράφει τους συμβολισμούς των Ζόμπι όπως ο υπέρμετρος καταναλωτισμός, η κτηνώδης πλευρά της κοινωνίας και το ψυχαναλυτικό ένστικτο του θανάτου (η φυσική μας τάση για αποδιοργάνωση και καταστροφή). Και τελειώνει την ανάλυση του με την θετική πλευρά των Ζόμπι: «Ο Θάνατος μπορεί να νικηθεί».

        Βλέπετε λοιπόν πόσες και ακόμη περισσότερες αναλύσεις και δοκίμια μπορεί να προκαλέσει η παρουσία (των μη υπαρκτών;) Ζόμπι στη ζωή μας. Ανοίγουν θέματα, όπως λέει και η διαφήμιση. Τι λέτε;                   

New Zombies in the Screen

Μια Εβδομαδιαία Στήλη για τις πρόσφατες εμφανίσεις Ζόμπι στον Κινηματογράφο.

DVD: «Το Ξύπνημα των Ζωντανών Νεκρών» (“Zombie Wars”).

                    

        Με έναν υστερόβουλο τίτλο, με σκοπό να προσελκύσει όσους γνωρίζουν τις μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες με Ζόμπι, η Ελληνική εταιρία διανομής κλωτσάει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει τον ωραίο αγγλικό τίτλο “Zombie Wars” (που είναι ηλεκτρονικό παιχνίδι όπως διαπίστωσα). Και ξαναβαφτίζει, και αυτή, την ταινία ως «Ξύπνημα των Ζωντανών Νεκρών». Ας είναι.

        Μια νέα φρέσκια ιδέα στην Κουλτούρα των σάπιων Ζόμπι έρχεται να καταθέσει αυτή η παραγωγή. Μια ομάδα διεφθαρμένων ανθρώπων επιτρέπουν στα Ζόμπι, που φαίνεται να επικρατούν στον κόσμο, να συντηρούν για την διατροφή τους μια φάρμα ανθρώπων ώστε να καλύπτονται από τα προϊόντα της και να μην τους απειλούν. Αυτή τους η ενέργεια, τους καθιστά πιο απάνθρωπους από τους ίδιους τους απέθαντους και η Ύβρις φέρνει τη Νέμεση στο πρόσωπο δύο νεαρών αδελφών που καταστρέφουν τη Φάρμα και ελευθερώνουν τους αιχμαλώτους της.

        Αν και τα Ζόμπι είναι καλοφτιαγμένα (πολύ σημαντικό για τους λάτρεις του είδους) εντούτοις οι νέοι και άγνωστοι ηθοποιοί, τα περιορισμένα σε μια αγροτική τοποθεσία σκηνικά και οι ολιγάνθρωπες (και «ολιγόζομπες») σκηνές (θα προτιμούσα σκηνές με πολλά Ζόμπι όπως αυτή στο μαγαζάκι του Λούνα πάρκ στο “Zombieland” και στο πάρκινγκ του “L’Orde”) αδικούν το έργο αφήνοντας τον θεατή την αίσθηση ότι παρακολούθησε μια προχειροδουλειά.

        Αντιθέτως όμως, η πρωτότυπη ιδέα, η εμβάθυνση σε αρκετούς από τους χαρακτήρες (τα δύο αδέλφια, η στρατηγός και κυρίως ο «διπλός πράκτορας» στη Φάρμα), ο τονισμός των αξιών του ανθρωπισμού και του αλτρουϊσμού, της φιλίας και του έρωτα, σε αντιδιαστολή με τα αντίθετα συναισθήματα και συμπεριφορές, προωθούν τον αγαπημένο μας μύθο ακόμη περισσότερο. Για τους παραπάνω λόγους πρέπει να το δείτε..   

Τρώγοντας πρόλογο (πριν φάτε μυαλά).

    Το υλικό που διαθέτω, και η ακαταπόνητη συλλεκτική μου μανία στο θέμα των «Ζόμπι», συναγωνίζεται μόνο τους επιχειρηματίες που διακινούν και εμπορεύονται σχετικές ταινίες και εκδόσεις. Αν και είναι για τον καθένα εύκολο να βρει παρουσιάσεις και κριτικές ακόμη και για την πιο ασήμαντη παραγωγή ή άλλο καλλιτεχνικό έργο, εντούτοις στην ιστοσελίδα αυτή θα συνεισφέρω, όπως πιστεύω, στην αξιολόγηση των εκφάνσεων της κουλτούρας των Ζόμπι, καταθέτοντας τους δικούς μου συνειρμούς που μου προκαλούν. Και καθώς ήδη είμαστε αρκετοί στην Ελλάδα, και σε αυτήν την προσπάθεια και σε άλλες παράλληλες και παρόμοιες (στο είδος του splatter γενικότερα ή της κουλτούρας των βαμπίρ, των λυκανθρώπων κ.ά.), όπως και στο παρελθόν η προσπάθεια θα βρει και δρόμους έξω από τον κυβερνοχώρο με τη διοργάνωση φεστιβάλ με θεματικές προβολές, εκθέσεις βιβλίων και περιοδικών, συνεντεύξεις με δημιουργούς, διαγωνισμούς σεναρίου, διηγήματος, ταινίας και κάθε άλλη έμπνευση που ψάχνει τον τρόπο για να εκφρασθεί.. Ορίστε μια ντουζίνα θέματα τα οποία έχω ετοιμάσει και σχεδιάζω να παρουσιάσω. Ζητάω τη συνεισφορά σας στο διάλογο αλλά και όποιες ιδέες και σκέψεις έχετε με αφορμή τα παρακάτω θέματα:

1.  Ο H.P. Lovecraft ανασταίνει τον πρώτο νεκρό το 1921.

     Το Reanimator and τα sequels του.

2.  Οι Ελληνικές ταινίες με Ζόμπι.

     Ο Τζίμης Πανούσης φέρνει πρώτος τα Ζόμπι στον Ελληνικό 

     κινηματογράφο το 1983 στον «Δράκουλα των Εξαρχείων».   

     «Το Κακό» και «Το Κακό την εποχή των ηρώων». Η ανάσταση των 

     νεκρών είναι  φυσική, την μεταφυσική του χριστιανόπληκτου 

     σκηνοθέτη δεν την θέλουμε.

3.  Τα Ζόμπι και η Σβάστικα.

     Αρκετές ήταν και συνεχίζονται οι παραγωγές που  

     Συνδέουν, λόγω της σκληρότητας τους, τα δύο στοιχεία. Στο “Dead

     Snow”  πρωταγωνιστούν Ναζί αλπινιστές.  Γιατί όμως μόνο οι Ναζί 

     γίνονται Ζόμπι και όχι και οι κομμουνιστές του Στάλιν; Αν σηκώνονταν οι  

     νεκροί του Κατύν από ποιόν θα ζητούσαν εκδίκηση;

4.  Ο Ρατσισμός στις ταινίες με Ζόμπι.

     Έγχρωμοι, ομοφιλόφυλοι και άλλα θύματα (ενίοτε και θύτες) 

     ρατσιστικής συμπεριφοράς στις ταινίες με Ζόμπι. Ο μαύρος ήρωας του

     Τζωρτζ Ρομέρο στην «Νύχτα των ζωντανών νεκρών» εκτελείται μετά 

     από την ολονύκτια συγκινητική μάχη τους με τους νεκρούς.

5.  Τα Ζόμπι στη Θρησκεία.

      Θύματα μαγικών πρακτικών οι άνθρωποι που μετατράπηκαν σε ζόμπι στην Αϊτή στην εξαιρετική

      ταινία "The serpent and the Rainbow" αλλά και ο κλήρος των χριστιανικών δογμάτων στη μάχη

      με το παράλογο της ύπαρξης τους. Στο “Braindead” του Πίτερ Τζάκσον ο καθολικός ιερέας     

      επιστρατεύει και τις πολεμικές τέχνες. 

 

6.  Τα Ζόμπι αθλούνται και κάνουν σπορ.

      Πολλές οι σκηνές που εκτυλίσσονται μέσα στα γήπεδα όπως στο «Στο Σπίτι των  

      Νεκρών» όπου οι παίκτες μιας ομάδας Ράγμπι και οι μαζορέτες της δέχονται

      επίθεση στην προπόνηση μέχρι και το τελευταίο βλακώδες καταφύγιο των ηρώων

      στο δικό μας «Το Κακό» όπου ο σεναριογράφος τους έστειλε στο κέντρο ενός

      ποδοσφαιρικού γηπέδου (τώρα πως επέζησαν στο «Κακό την εποχή των

      Ηρώων» δεν ξέρω).

7.   «Ο ηρωϊκός τρόπος ζωής» όσων πολεμούν με τα ζόμπι.

      Ο Ιωάννης Συκουτρής και η ηθολογία των ηρώων της «Κουλτούρας των Ζόμπι».  

8.  Οικολογικές δυστοπίες και το εύρημα των Ζόμπι.

      Τα Ζόμπι μας επιτρέπουν να  μιλήσουμε για τα πυρηνικά. Έστω και «28 μέρες

      αργότερα».

9.   Το είδος της “zombedie”.

      Εσείς γελάτε με το «Ξύσιμο των νεκρών» ή το “Undead or Alive”; Εγώ

      περισσότερο πάντως από το «Ρόδα, τσάντα και κοπάνα».

10. Ο ερωτισμός των Ζόμπι και ο έρωτας δίπλα στα σήποντα σώματά τους.

      Κάνουν σεξ τα Ζόμπι; Έλκουν ερωτικά τους ζωντανούς;

11. Το γυμνό (σάπιο) σώμα στις ταινίες με Ζόμπι.

      Ποιος ηδονίζεται βλέποντας γυμνές στριπτιτζούδες; Στο “ Zombie 

      strippers” η πορνοστάρ Τζένα Τζέϊμσον διαβάζει Νίτσε όπως η δική μας

      Τζούλια Αλεξανδράτου. Μήπως θα ήταν καλύτερη σε μια ταινία με

      Ζόμπι;

12. Η μουσική επένδυση των ταινιών με Ζόμπι.

      Από τον Μάϊκλ Τζάκσον και το “Thriller”  στις Μουσικές Ταξιαρχίες

      και το  «Ζόμπι, το ξύπνημα των νεκρών» του Τζίμη Πανούση (που δεν

      έχει όμως καμία σχέση με ζόμπι)και τα σύγχρονα συγκροτήματα Heavy

      Metall, το ροκ φαίνεται πως ταιριάζει στα Ζόμπι.

13. Βιβλιοκριτική και κριτική άρθρων στον περιοδικό Τύπο και αλλού.

      Σπάνια περιοδικά όπως το “Splatterzine” μας κάνουν να

      περηφανευόμαστε για  την συλλογή μας. Γνωρίζετε όμως πως εκδίδονται

      και μυθιστορήματα με Ζόμπι;  Το «Περηφάνια και Προκατάληψη και

      Ζόμπι» κυκλοφορεί ανάμεσά μας.  

      Ακόμη εβδομαδιαίες Στήλες όπως η “New Zombies in the Blog” για τις πρόσφατες εμφανίσεις στον Κινηματογράφο, και, και, και………